Καταπολέμηση των μη μεταδοτικών νόσων μέσω της σωματικής άσκησης
Ένα ζωτικό σημείο για την υγεία
Σε παγκόσμιο επίπεδο, εκτιμάται ότι η έλλειψη συστηματικής σωματικής δραστηριότητας (άσκησης) προκαλεί:
- 6% των περιπτώσεων στεφανιαίας νόσου
- 7% των περιπτώσεων Διαβήτη τύπου 2
- 10% των περιπτώσεων καρκίνου του μαστού και του παχέος εντέρου
Σύμφωνα με ερευνητικά δεδομένα σε ευρωπαϊκό πλυθυσμό (2015), το 7,3% των θανάτων ανδρών και γυναικών, δηλ. 676.000 θάνατοι από το σύνολο των 9,2 εκατομμυρίων σε ένα έτος, θα μπορούσαν να αποδοθούν στην έλλειψη σωματικής δραστηριότητας.
Αντιθέτως, η συστηματική σωματική δραστηριότητα:
- Μειώνει τη θνησιμότητα και τον κίνδυνο για επανεμφάνιση καρκίνου του μαστού περίπου κατά 50%
- Μειώνει τον κίνδυνο εμφάνισης της νόσου Αλτσχάιμερ
- Ελαττώνει τον κίνδυνο για, όλων των αιτιολογιών, καρδιαγγειακούς και καρκινοεξαρτώμενους θανάτους σε ενήλικες με υψηλά επίπεδα μυϊκής δύναμης
- Οδηγεί σε υψηλότερες εκπαιδευτικές επιδόσεις σε παιδιά και ενήλικες
Παρά τα σοβαρά ζητήματα που προκύπτουν για την υγεία από την έλλειψη σωματικής άσκησης:
- Το 59% των Ελλήνων δεν επιδίδονται σε κανενός είδους συστηματική σωματική δραστηριότητα, ενώ στο σύνολο των κρατών της Ε.Ε. το ποσοστό αυτό ανέρχεται στο 34% του πληθυσμού
- Το 41% των Ελλήνων ‘‘ξοδεύουν’’ περισσότερες από 5,5 ώρες την ημέρα σε καθιστικές ενασχολήσεις
- Μόνο το 15% των Ελλήνων (27% στην Ε.Ε.) γυμνάζονται τακτικά, δηλαδή 5 φορές την εβδομάδα, και μόνο το 24% των Ελλήνων (65% στην Ε.Ε.) γυμνάζονται από 1-4 φορές την εβδομάδα
- Μόνο το 20% των αγοριών και το 8,5% των κοριτσιών ηλικίας 11-15 ετών στη χώρα μας πληρούν τα συνιστώμενα επίπεδα σωματικής δραστηριότητας
Η σωματική δραστηριότητα στις σύγχρονες κοινωνίες: μια εξελικτική αναγκαιότητα
Παχυσαρκία: Η παχυσαρκία αποτελεί αιτιολογικό παράγοντα για πολλές μεταβολικές και ενδοκρινικές διαταραχές στις σύγχρονες κοινωνίες, συμπεριλαμβανομένων των καρδιακών παθήσεων, της μη αλκοολικής λιπώδους ηπατικής νόσου, του σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2, των διαταραχών των οστών και των αρθρώσεων και ορισμένων τύπων καρκίνου.
Ανησυχητικά δεδομένα: Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας το 2016, παγκοσμίως περισσότεροι από 1,9 δισεκατομμύρια ενήλικες ήταν υπέρβαροι και από αυτούς πάνω από 650 εκατομμύρια ήταν παχύσαρκοι. Η παιδική παχυσαρκία παρουσιάζει μια πιο ανησυχητική τάση: το 2016 πάνω από 340 εκατομμύρια παιδιά και έφηβοι ηλικίας 5-19 ετών ήταν υπέρβαρα ή παχύσαρκα και το 2019 τριάντα οκτώ εκατομμύρια παιδιά ηλικίας κάτω των 5 ετών ήταν υπέρβαρα ή παχύσαρκα.
Ζήτημα αισθητικής; Η παχυσαρκία δεν είναι ζήτημα αισθητικής, αλλά πάθηση που επιβαρύνει σε τεράστιο βαθμό την ποιότητα ζωής των ατόμων και των συστημάτων υγείας. Δεν είναι υπερβολή να πούμε ότι η παχυσαρκία που οφείλεται στην καθιστική ζωή και την ακατάλληλη διατροφή είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα δημόσιας υγείας του 21ου αιώνα. Ωστόσο, η πανδημία παχυσαρκίας που πλήττει τις σύγχρονες κοινωνίες μπορεί να προληφθεί και να αντιστραφεί.
Η εξελικτική μας πορεία: Για να επιτευχθεί η πρόληψη της παχυσαρκίας πρέπει πρώτα να κατανοήσουμε την εξελικτική μας πορεία από καθιστικούς φυτοφάγους και φρουτοφάγους πριν από περίπου 2,5 εκατομμύρια χρόνια, σε κρεατοφάγους κυνηγούς-τροφοσυλλέκτες και να εξετάσουμε τις περιβαλλοντικές, φυσικές και φυσιολογικές συνθήκες που μας ώθησαν σε αυτήν την εξέλιξη. Η φυσιολογία μας προσαρμόστηκε στην αποθήκευση λιπιδίων και υδατανθράκων ως καύσιμα για να αντιμετωπίσουμε τις αβεβαιότητες της διαθεσιμότητας τροφής. Αυτό μπορεί να αποτελούσε πλεονέκτημα επιβίωσης πριν από 2,5 εκατομμύρια χρόνια, αλλά στο σύγχρονο κόσμο μας είναι ένα μειονέκτημα που οδηγεί σε αυξημένη νοσηρότητα και θνησιμότητα. Με εξελικτικούς όρους, οι σύγχρονες συνήθειες ενός καθιστικού τρόπου ζωής και μιας διατροφής που βασίζεται σε περίσσεια ενεργειακά υψηλών, αλλά ανεπαρκών σε θρεπτικά συστατικά τροφίμων όπως τα ζωικά προϊόντα, τα επεξεργασμένα τρόφιμα, το αλκοόλ, η ζάχαρη και τα παράγωγά της, δεν ευνοούν ούτε στηρίζουν τον σκοπό για τον οποίο εξελιχθήκαμε.
Αντιμετώπιση της παχυσαρκίας: Για να αποτρέψουμε ή να αντιστρέψουμε την επιδημία της παχυσαρκίας και να ελαχιστοποιήσουμε την τάση μας για παχυσαρκία και τις επακόλουθες μεταβολικές διαταραχές πρέπει να τροποποιήσουμε τη διατροφή μας και να αυξήσουμε τα επίπεδα σωματικής δραστηριότητας. Προκειμένου να αποφευχθεί ή να αναστραφεί η πανδημία παχυσαρκίας που πλήττει τις σύγχρονες κοινωνίες, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας συνιστά στους ενήλικες να ασκούνται τουλάχιστον για 150 λεπτά σε μέτρια ένταση ή 75 λεπτά σε υψηλή ένταση την εβδομάδα, να εφαρμόζουν δραστηριότητες μυϊκής ενδυνάμωσης δύο φορές την εβδομάδα και να ελαχιστοποιούν το χρόνο καθιστικής ζωής.
Διαβάστε το πλήρες άρθρο: Physical Activity in Our Modern World An